De heuvels van het Hageland vormen een merkwaardig reliëf. Het hangt nauw samen met de Miocene zandlaag die we in de heuvels aantreffen: het Zand van Diest. Traditioneel wordt het reliëf beschreven als een relict van Miocene getijdenzandbanken. Recent onderzoek heeft uitgewezen dat deze theorie niet gesteund wordt door de interne opbouw van het Zand van Diest. Rik Houthuys en Johan Matthijs publiceerden in 2018 een alternatieve theorie. Zij lichten deze toe tijdens een halve-daguitstap op 6 mei 2020.