Terreintechnieken en landschapsanalyse in een 

geomorfologisch en sociaaleconomisch sterk veranderend gebied.

 

Excursiedag 1: woensdag 14 mei 2025 (editie 1) – max. 20 personen

Excursiedag 2: zaterdag 24 mei 2025 (editie 2) – max. 20 personen

Inschrijven voor deze excursie kan tussen 18 januari en 1 mei 2025.  Je kan makkelijk je nascholing aanvragen bij je directie en op jouw vraag factureren we de professionalisering aan de school. 

Wij namen weer streekexperten onder de arm en gaan voor een unieke geografische inhoud die in verschillende graden krachtige aardrijkskunde kan opleveren.  We willen jullie leerkrachten, weer in teams aan het werk zetten om zelf terreintechnieken uit te proberen.

Brugge en de Zwinstreek, een specifieke regio

In 1134 doet een superstorm of een stormvloed de grote Zwingeul ontstaan. Die ramp zorgt voor voorspoed, want de Zwingeul wordt de motor van de groei en bloei van Brugge en heel het gebied aan weerszijden van het Zwin. Er ontwikkelt zich een metropolitaan gebied met een netwerk van vijf voorhavens waardoor het een van de belangrijkste handelsregio’s van Noordwest-Europa wordt. Samen met de bijhorende waterbouwkundige infrastructuur resulteert dit in een enorme impact op het natuurlijke landschap.

Hoe zag het landschap er 1000 jaar vroeger uit en hoe is het 900 jaar later geëvolueerd tot de huidige situatie? Welke impact had en heeft de zee op het landschap, de economie, de bevolking en de maatschappij? En welke impact had en heeft de mens op dat landschap? 

De voorbije jaren gebeurde met de nieuwste technieken heel wat onderzoek in het gebied en verschenen 3 belangrijke publicaties: ‘Brugge, een middeleeuwse metropool’ (2019), ‘Verdwenen Zwinhavens’ en bijhorende fietsroute (2021), en ‘Landschapsbiografie van de Zwinstreek’ (2023). 
Vooral in deze laatste publicatie plaatsen hoofdstukken landschappen centraal: de natuurlijke dynamiek achter landschappen en worden landschappen getypeerd als waterrijk, productief, militair, recreatief en biodivers landschap. Bovendien werd in 2023 Landschapspark Zwinstreek als Vlaams Park erkend en maakt het deel uit van het Unesco Geopark Schelde Delta. 

Een doelgerichte excursie met een schat aan didactisch en bruikbaar materiaal.

Op de VLA-excursie worden al deze genoemde thema’s en topics belicht en gekoppeld aan de minimumdoelen van de verschillende onderwijsvormen en graden. We bundelen de minimumdoelen per graad en koppelen ze in de excursiebundel aan concrete excursiedoelen, betrokken leerinhouden en didactische toepassingen.

Terreintechnieken welke we kunnen aanbrengen en/of inoefenen zijn legio in alle graden. Observatie, oriëntering en lokalisatie staat centraal (09.06-09.07 – eerste graad), (09.07-09.08 - tweede graad) en (09.011 – derde graad).

              Concreet:            landschapsanalyse

                                          Oriëntering en lokalisering

                                          3D-2D – koppeling tussen topkaart en landschap

                                          Bodemanalyse

                                          Gesteente-analyse

                                          Gebruik van grondboring

                                          Inzetten van historische kaarten                                       

Betrokken minimumdoelen in tweede en derde graad en eindtermen ruimtelijk bewustzijn in eerste graad:

Eerste graad:             

• 09.01 - De leerlingen beschrijven kenmerken van fysischgeografische en sociaalgeografische landschapsvormende lagen.

• 09.02 - De leerlingen analyseren relaties tussen landschapsvormende lagen van plaatsen om verschillen tussen landschappen te verklaren.               

• 09.03 - De leerlingen analyseren relaties tussen landschapsvormende lagen van plaatsen om verschillen tussen landschappen te verklaren.

• 09.05 - De leerlingen illustreren dat landschappen evolueren op korte en lange termijn onder invloed van fysischgeografische en sociaalgeografische veranderingen.                               …

Tweede graad:      

• 09.05 - De leerlingen analyseren ruimtelijke gevolgen van demografische processen, productie en consumptie.

• 09.09 – De leerlingen illustreren de invloed van de persoonlijke en maatschappelijke context van mensen op ruimtelijke beeldvorming.

Derde graad:              

• 09.05 – De leerlingen verklaren de werking en gevolgen van geomorfologische processen.

•   09.09 - De leerlingen verklaren een landschap vanuit de landschapsgenese.

•   09.10 – De leerlingen evalueren de inrichting van een gebied in het Vlaams Gewest op basis van principes van duurzame ontwikkeling.

 

Op deze excursie ervaren we de landschapsgenese en de sociaaleconomische veranderingen zowel in het stedelijk gebied als in de open ruimte. Met behulp van moderne technologie waaronder VR-kijkers, kaartmateriaal en waarnemingstechnieken vergelijken we telkens de toenmalige met de huidige situatie. 

Dagplanning

Timing-planning	Praktische of inhoudelijke invulling
9u-9u15	Onthaal aan de VLA-stand, vlakbij de ingang van het Concertgebouw Brugge op ’t Zand.  Kijk uit naar onze VLA-banners… Je brengt je eigen fiets mee ofwel huur je hier ter plaatse een gewone of een elektrische fiets.
9u15	Verplaatsing met de fiets naar de Burg (stadhuis) of de Markt (Provinciaal Hof) Woensdag 14 mei: stadhuis Zaterdag 24 mei: Provinciaal Hof
9u30-10u30	Woensdag 14 mei: bezoek aan het stadhuis van Brugge met de interactieve Zwinmaquette op basis van augmented reality en de beroemde historische kaart van Marcus Gerards. Zaterdag 24 mei: bezoek aan het Provinciaal Hof met presentatie over de interactieve Zwinmaquette en de kaart van Marcus Gerards.
10u30-11u15	fietstocht door centrum Brugge met 3 stopplaatsen, focus op historische haveneconomie en transformatie naar huidige situatie:  Markt, met Waterhalle/Provinciaal Hof Oude Beursplein met VR-kijker en o.a. beurs, Italiaanse handelshuizen Jan Van Eyckplein met VR-kijker en o.a. Poortersloge, Tolhuis
11u15-12u	Fietsen naar Damme – ongeveer 7 km Stopplaats onderweg:  De Blauwe Zaal, transformatie van het landschap als thema.
12u-12u30	Damme Hier splitsen we de lerarengroep op en werken we graadgericht op drie sites:  Oriëntering vanop de kerktoren VR-kijker met transformatie landschap en leven Geologie in de kerk
12u30-13u30	Gezamenlijke lunch in Brasserie Sint-Pietershoeve, Damse Vaart Zuid 15, Damme Je maakt in het inschrijvingsdocument je keuze voor het lunchgerecht.
13u30-16u	Fietstocht Damme-Hoeke – ongeveer 7 km Een vijftal stopplaatsen: Romboutswervedijk, natuurgebied Romboputswerve Krinkeldijk, verdwenen Zwinhaven Monnikenrede met VR-kijker  Sint-Donaaspolder met resten van Spaanse fort Sint-Donaas Sint-Anna ter Muiden: eerste beschermde stadsgezicht van Zeeland, marktplein geplaveid met ballastkeien Facultatief: Sluis, 360° VR-kijker toont de toegangspoort tot het Zwin en de historische verbinding met Brugge
16u-17u30	Fietstocht naar Brugge – ongeveer 15 km Mogelijk afsluitmoment op een terras vlakbij het concertgebouw.

Bereikbaarheid

Treinverbinding met station Brugge

Parkeren van de wagen is het goedkoopst in het parkeergebouw aan de voorkant van het station, 
meer info zie www.interparking.be/nl/parkeren/brugge/station/ 

Van het station naar het concertgebouw is het 10 minuten wandelen of minder dan 5 minuten fietsen.

Deelnameprijs

Voor alle toegangsticketten, lunch, begeleiding, werkbundel en toegang tot het digitaal verzameld bronmateriaal: 

              VLA-lid, 40 euro

              Geen VLA-lid, 50 euro

              Student in GEO-opleiding, 25 euro

              Extra is het huren van een fiets: 15 euro of 25 euro (E-bike)

Inschrijven

Schrijf je snel in, er is immers een limiet van 20 personen per dag.

Uiterlijk op 1 mei inschrijven via onderstaande link en het overschrijven van jouw deelnamebijdrage op rekening VLA,  BE78 0682 4296 1886 van de VLA, met vermelding van ‘Brugge en Zwin – excursiedag 1 of 2 – naam deelnemer’

https://forms.gle/SjT96JzbPiuYAh1k6