VLA-congres "OVER GRENZEN"

zaterdag 23 maart 2019

 

 

OverGrenzen

 

Grenzen zijn vaak een ruimtelijk, dus een geografisch gegeven.  Zij spelen een grote rol in de invulling van de fysische en menselijke ruimte en bakenen entiteiten af.  Enerzijds bepalen zij het verloop van belangrijke processen zoals onder andere ontwikkeling, mobiliteit, forensisme en migratie. 

Anderzijds worden grenzen net onder druk gezet door dezelfde processen en vanuit geopolitieke hoek gestuurd.  Zij zijn dus niet statisch maar dynamisch en vormen het kader waarbinnen samenlevingen zich ontwikkelen, waarbinnen de geopolitiek zich afspeelt en het systeem aarde zich opbouwt.

 

Het VLA-voorjaarscongres 2019 stelt internationale migraties centraal, een van de meest actuele ruimtelijke processen uit de socio-economische en politieke geografie.  Het congres wil in eerste instantie data aanbrengen rond omvang, oorzaken, gevolgen, voor- en nadelen zowel voor doel- als herkomstgebieden.  Vervolgens willen we de wetenschappelijke analyse van dit proces in de lessen aardrijkskunde stimuleren en inpassen in het systeem aarde.  Ook willen we didactische werkvormen en exemplarische cases aanbieden vooraleer meningen en attitude vorm te geven.

 

We zijn ervan overtuigd dat migratieprocessen tot de core-business van aardrijkskundigen behoren, omdat ze een sterke ruimtelijke impact hebben en het systeem aarde sowieso beïnvloeden.  Aardrijkskunde is immers het kruispuntvak, het synthese- of brugvak binnen de wetenschappen, dat de link naar het systeem aarde verzorgt. Daarbij wordt de brug gemaakt tussen natuurwetenschappen en humane wetenschappen, en worden alle processen bestudeerd, wetenschappelijk onderbouwd, en zelfs gekwantificeerd.  Hierdoor levert de geografie een steeds belangrijkere bijdrage aan het verwerven van inzicht in de grote vraagstukken van deze tijd en hun impact op de ruimte. 

 

 

Plaats

 

AP-Hogeschool, Noorderplaats 2, 2000 Antwerpen

 

 

Programma

 

 

 

Voormiddag

 

De voormiddag wordt uitgetekend rond drie key-note-sprekers, experten die vanuit onderzoek aspecten van het migratieproces koppelen aan maatschappelijke ontwikkelingen, geopolitieke evoluties en ruimtelijke processen. 

 

 

8u45

Onthaal

 

9u30

Internationale migraties, mythes en realiteit..

 

Thema: In deze inleidende presentatie  bekijken we kritisch een aantal populaire vaststellingen over internationale migratie van naderbij: Is de huidige migratiegolf ongezien in de recente geschiedenis? Is “migrant” een neutraal begrip? Migreren mensen voornamelijk uit economische redenen? Of omwille van oorlog en conflicten? Remt migratie economische ontwikkeling af in de landen van herkomst?

 

Spreker: Tom DE BRUYN

Tom De Bruyn (licentiaat geografie VUB en MSc Development Planning UC London) vormt mee het integratie- en inburgeringsbeleid van de Vlaamse overheid (Afdeling Gelijke Kansen, Integratie en Inburgering; Agentschap Binnenlands Bestuur). Tot 2017 was hij verbonden aan HIVA, KU Leuven waar hij onder meer onderzoek deed naar migratie en ontwikkeling in België en het buitenland. Daarnaast finaliseert hij dit jaar een doctoraat aan de KU Leuven over de Chinese, Indiase en Braziliaanse ontwikkelingssamenwerking in zuidelijk Afrika.

 

10u

Internationale migratiefluxen

 

Thema: Hiermee zullen we een overzicht geven van de globale tendensen, de belangrijke cijfers en migratieroutes maar ook de meest belangrijke migratie kwesties op dit moment.  Er zal aandacht gegeven worden aan migratie in Europa en ook aan de inspanningen zowel in Europa als globaal om de samenwerking omtrent migratie te versterken.  De belangrijkste uitdagingen zullen aan bod komen gevolgd door voorstellen van de Internationale Organisatie voor Migratie voor een beter beheer van migratie wereldwijd. 

 

Spreker Valon HALIMI  is Head of Migrant Assistance Unit (MAU) at the IOM Country Office in Belgium.  As Head of Unit, Mr. Halimi is ensuring the implementation of the Assisted Voluntary Return and Reintegration Programme (REAB).  He is also in charge of the overall follow up of the strategic development on migration issues in Belgium. 

 

11u

Pauze

 

11u40

Huidige migratiestromen: trends, uitdagingen en opportuniteiten.

 

Thema: Migratie heeft een grote impact op het leven van mensen, niet alleen voor de migranten zelf, maar ook voor de samenlevingen waar zij zich tijdelijk of definitief vestigen of naartoe terugkeren. Over migratie wordt veel gezegd en geschreven maar veel daarvan is gestoeld op misvattingen. In deze presentatie zal er worden ingegaan op de beweegredenen van mensen om te migreren en hoe we de patronen, evoluties en compositie van de huidige migratiestromen kunnen verklaren. Wat zijn de economische gevolgen van migratie voor het gastland met betrekking tot sociale zekerheid, arbeidsmarkt en economische groei? En wat impliceert emigratie voor de economie en samenleving van oorsprongslanden? 

 

Spreker: Ilse RUYSSEN, Prof.Dr., Vakgroep Economie Ugent, Centre for the Social Study of Migration and Refugees

Dr. Ilse Ruyssen is als professor verbonden aan de Vakgroep Algemene Economie (Universiteit Gent) waar ze verschillende vakken in internationale economie doceert.  Haar onderzoek richt zich voornamelijk op de drijfveren van interne en internationale migratie en de locatiekeuze van migranten, met speciale aandacht voor de rol van conflict, klimaatverandering en netwerkeffecten, evenals mogelijke implicaties van internationale migratiestromen en migratiebeleid. Sinds 2015 is Ilse coördinator van de interdisciplinaire Migration Working Group en is ze betrokken bij diverse onderzoeksprojecten rond de economische aspecten van migratie. Daarnaast is ze ook verbonden aan de United Nations University - CRIS (als Associate Project Leader) en aan IRES (als Research Fellow).

 

 

Middag

 

Pauze: 13u – 14u30

 

Namiddag

 

De namiddag bestaat uit twee opeenvolgende modules van 50-60 min met telkens voor de congresganger de keuze heeft tussen microlezingen en workshops. 

Microlezingen richten zich op een specifiek thema binnen het migratiethema.  Workshops bieden didactische toepassingen van dit theoretisch kader naar de klaspraktijk toe. 

 

 

Reeks 1, 14u30 – 15u30

 

1-A

 

Microlezing

Migratie in cijfers: focus op België en Vlaanderen

 

Thema: België en Vlaanderen worden gekenmerkt door een groeiende diversiteit. Niet alleen stijgt het aantal vreemdelingen en personen van buitenlandse herkomst, ook de interne verscheidenheid bij deze groepen neemt toe. Migratie en integratie vormen dan ook centrale begrippen in onze huidige maatschappij, ook in het onderwijs.

Deze bijdrage gaat dieper in op de cijfers achter deze diversiteit: hoe evolueren de migratiecijfers? Welke nationaliteiten migreren het vaakst? Wat is de geografische spreiding van internationale migranten in Vlaanderen?  Daarnaast komen ook enkele cijfers aan bod die betrekking hebben op de integratie van personen met een migratie-achtergrond in het onderwijs. Wat is het verschil in onderwijsdeelname, onderwijsprestaties en de doorstroom naar het hoger onderwijs in vergelijking met personen zonder migratie-achtergrond?

 

Spreker:  Karen STUYCK

Mevrouw Stuyck promoveerde in 2011 aan de KULeuven tot doctor in de sociale geografie over transnationale remittancespraktijken van Senegalese migranten en hun families en is momenteel werkzaam als beleidsmedewerker onderzoek bij de Vlaamse overheid, bij de afdeling Gelijke Kansen, Integratie en Inburgering van het Agentschap Binnenlands bestuur.

 

Maximaal 80 personen             

1-B

 

 

Microlezing

Integratiethema op school – Islam en onderwijs in Vlaanderen

 

Thema: Heel veel scholen en leerkrachten hebben vragen over hoe je in de praktijk best omgaat met allerlei vragen die een religie als islam oproept.  En hoever moet je gaan om daaraan tegemoet te komen op school?  In hoeverre hou je rekening met de islam in de inhoud van de leerstof?  Vragen waar wij als aardrijkskundeleerkrachten soms mee geconfronteerd worden…

 

Spreker: Khalid BENHADDOU, islamtheoloog en deradicaliseringsexpert.  Departement Onderwijs en Vorming.

 

Maximaal 50 personen.

1-C

 

Microlezing

Actuele situatie met betrekking tot asiel en migratie in West-Europa.

 

Tijdens deze microlezing wil Vluchtelingenwerk Vlaanderen VLZ een kader bieden waarbij we stilstaan bij de actuele situatie in en buiten Europa.  Besteden ze aandacht aan de invloed van territoriaal denken op solidariteit en de spanning met een globale migratie.  En verdiepen we ons in de nood aan samenwerking en de verdragen versus een groeiende nadruk op soevereiniteit.

 

Spreker: Ann VERMEULEN en Pascale DEBRUYNE,  Vluchtelingenwerk Vlaanderen

 

Maximaal 30 personen

1-D

 

Workshop

De kortste weg naar Timboektoe.

 

Workshop: tijdens het spel “De kortste weg naar Timboektoe” ontdek je hoe je aan de slag kan gaan met wereldburgerschapseducatie. Vandaag focussen we daarbij op het thema migratie. Kleur Bekennen reikt je concrete tips aan en prikkelt  je om op zoek te gaan hoe je kwaliteitsvol rond dit thema kan werken in de klas. Uitwisselen is een must, twijfelen mag en opdracht per opdracht komen samen we dichter bij ons doel.

 

Workshopleider: Evita DHAENENS, Kleur Bekennen

 

Maximaal 12 personen

1-E

 

Workshop

De virtuele vluchteling

 

Workshop: Opvang in de regio? Hoe ziet zo’n een vluchtelingenkamp in Libanon er dan uit? Of toch naar Europa? Wat is dan de beste route? Waar kom je dan terecht? En welke problemen kom je tegen de tijdens de reis? Je zou willen dat de leerlingen met migranten in gesprek kunnen gaan om dit soort vragen te bespreken, maar niet iedere scholier heeft een asielzoekerscentrum in de buurt of een vluchteling in de straat. In deze deelsessie laten we zien hoe leerlingen migratie kunnen onderzoeken zonder het klaslokaal te verlaten, door virtueel op excursie te gaan

 

Workshopleiders: Martin VAN DER VELDE  en Fer HOOGHUIS

 

Maximaal 20 personen

1-F

 

Microlezingen

Studentenrealisaties

 

Thema: aan studenten vroegen we om eindwerken, projecten rond migraties en integratie voor te stellen.  De lijst wordt nog aangevuld naar het congres toe.

 

Spreker:  Leny THIENPONT– voorstelling ‘aardrijkskunde in de OKAN-klas’.

Anke HEYRMAN – internationale migraties als schoolproject in de basisschool.

 

1-G + 2-G

 

Werkbezoek - excursie

Red Starline Museum

 

Thema: Wereldmigraties

Rondleiding en workshop in nieuwe tentoonstellingsruimte – op maat-programma voor leraren aardrijkskunde.

 

Deze sessie duurt van 14u30 tot 16u30

 

Maximaal 30 personen

1-H

 

buiten thema

Het lesvak in de onderwijshervormingen SO

 

Thema: De VLA-voorzitter maakt stand van zaken – de neerslag van deze uiteenzetting zal ook voor iedereen te vinden zijn in de congresbundel, op de VLA-website.

 

 

Reeks 2, 15u30-16u30

 

2-A

 

Microlezing

Migratie in cijfers: focus op België en Vlaanderen

 

Thema: België en Vlaanderen worden gekenmerkt door een groeiende diversiteit. Niet alleen stijgt het aantal vreemdelingen en personen van buitenlandse herkomst, ook de interne verscheidenheid bij deze groepen neemt toe. Migratie en integratie vormen dan ook centrale begrippen in onze huidige maatschappij, ook in het onderwijs.

Deze bijdrage gaat dieper in op de cijfers achter deze diversiteit: hoe evolueren de migratiecijfers? Welke nationaliteiten migreren het vaakst? Wat is de geografische spreiding van internationale migranten in Vlaanderen?  Daarnaast komen ook enkele cijfers aan bod die betrekking hebben op de integratie van personen met een migratie-achtergrond in het onderwijs. Wat is het verschil in onderwijsdeelname, onderwijsprestaties en de doorstroom naar het hoger onderwijs in vergelijking met personen zonder migratie-achtergrond?

 

Spreker:  Karen STUYCK      

Mevrouw Stuyck promoveerde in 2011 aan de KULeuven tot doctor in de sociale geografie over transnationale remittancespraktijken van Senegalese migranten en hun families en is momenteel werkzaam als beleidsmedewerker onderzoek bij de Vlaamse overheid, bij de afdeling Gelijke Kansen, Integratie en Inburgering van het Agentschap Binnenlands bestuur.

                            

Maximaal 80 personen             

2-B

 

 

Microlezing

Integratiethema op school – Islam en onderwijs in Vlaanderen

 

Thema: Heel veel scholen en leerkrachten hebben vragen over hoe je in de praktijk best omgaat met allerlei vragen die een religie als islam oproept.  En hoever moet je gaan om daaraan tegemoet te komen op school?  In hoeverre hou je rekening met de islam in de inhoud van de leerstof?  Vragen waar wij als aardrijkskundeleerkrachten soms mee geconfronteerd worden…

 

Spreker: Khalid BENHADDOU, islamtheoloog en deradicaliseringsexpert.  Departement Onderwijs en Vorming.

 

Maximaal 50 personen

2-C

 

Microlezing

Actuele situatie met betrekking tot asiel en migratie in West-Europa.

 

Tijdens deze microlezing wil Vluchtelingenwerk Vlaanderen VLZ een kader bieden waarbij we stilstaan bij de actuele situatie in en buiten Europa.  Besteden ze aandacht aan de invloed van territoriaal denken op solidariteit en de spanning met een globale migratie.  En verdiepen we ons in de nood aan samenwerking en de verdragen versus een groeiende nadruk op soevereiniteit.

Spreker: Ann VERMEULEN en Pascale DEBRUYNE,  Vluchtelingenwerk Vlaanderen

 

Maximaal 30 personen

2-D

 

Workshop

De kortste weg naar Timboektoe.

 

Workshop: tijdens het spel “De kortste weg naar Timboektoe” ontdek je hoe je aan de slag kan gaan met wereldburgerschapseducatie. Vandaag focussen we daarbij op het thema migratie. Kleur Bekennen reikt je concrete tips aan en prikkelt  je om op zoek te gaan hoe je kwaliteitsvol rond dit thema kan werken in de klas. Uitwisselen is een must, twijfelen mag en opdracht per opdracht komen samen we dichter bij ons doel.

 

Workshopleider: Evita DHAENENS, Kleur Bekennen

 

Maximaal 12 personen

2-E

 

Workshop

De virtuele vluchteling

 

Workshop: Opvang in de regio? Hoe ziet zo’n een vluchtelingenkamp in Libanon er dan uit? Of toch naar Europa? Wat is dan de beste route? Waar kom je dan terecht? En welke problemen kom je tegen de tijdens de reis? Je zou willen dat de leerlingen met migranten in gesprek kunnen gaan om dit soort vragen te bespreken, maar niet iedere scholier heeft een asielzoekerscentrum in de buurt of een vluchteling in de straat. In deze deelsessie laten we zien hoe leerlingen migratie kunnen onderzoeken zonder het klaslokaal te verlaten, door virtueel op excursie te gaan

 

Workshopleiders: Martin VAN DER VELDE  en Fer HOOGHUIS

 

Maximaal 20 personen

2-F

 

buiten thema

VLA-algemene vergadering.

 

Thema: goedkeuren van organigram, vernieuwde statuten en huishoudelijk reglement.    Deze documenten zullen vergezeld van een digitale nieuwsbrief op voorhand voor leden beschikbaar zijn en kunnen van commentaren voorzien worden.

 

2-G + 1-G

 

Werkbezoek - excursie

Red Starline Museum

 

Thema: Wereldmigraties

Rondleiding en workshop in nieuwe tentoonstellingsruimte – op maat-programma voor leraren aardrijkskunde.

 

Deze sessie duurt van 14u30 tot 16u30

 

Maximaal 30 personen

 

Afsluiting

 

Met aansluitend receptie: 16u30 – 17u30.